UIT BALANS - VAN BORE-OUT NAAR BURN-OUT

De vorige keer schreef ik over hoe een burn-out je zo overdreven voorzichtig kan maken dat je tenslotte bore-out kunt raken. (Wie die post gemist heeft, kan terecht onder onderstaande link.) Het omgekeerde is ook mogelijk.

Chronische verveling (op het werk) is een van de belangrijkste oorzaken van bore-out. Mensen hebben te lang te weinig te doen (kwantitatieve bore-out) of dat wat ze moeten doen, spreekt ze niet aan, daagt ze niet uit en ze zien er bovendien het nut niet van in (kwalitatieve bore-out).

Zo lang ze nog energie hebben en mogelijkheden zien, zullen degenen met een dreigende bore-out op zoek gaan naar oplossingen voor hun probleem. Als ze verstandig zijn, kaarten ze het aan bij hun werkgever, maar als dat niets oplevert, moeten ze elders gaan zoeken. Bijvoorbeeld naar een leuke hobby of zinvol vrijwilligerswerk of ze doen cursussen en opleidingen. De keuze voor die bijscholing is er vaak meer op gericht zich niet langer te vervelen of hun opties te verruimen dan dat ze er echt gemotiveerd voor kiezen. Alles is beter dan de sleur en de saaiheid die ze dagelijks op hun werk ervaren. Elk beetje leven in de brouwerij is welkom.

Als iemand zo’n opleiding niet doelgericht kiest en hij er daardoor weinig plezier aan beleeft, draagt ze natuurlijk niet bij tot een echte oplossing. Saaiheid en  nutteloosheid slaan opnieuw toe en verveling en hopeloosheid leiden tenslotte tot wanhoop. Weer een nieuwe cursus dan maar, met dezelfde risico’s…

Zo kan het gebeuren dat een persoon die niet gemotiveerd is voor zijn werk, uiteindelijk verdrinkt in de cursusopdrachten. Als die cursussen (deels) betaald worden door zijn bedrijf, is er de verplichting die taken naast zijn werk zo goed mogelijk uit te voeren.

Voor zijn werk wordt hij betaald en hoe groot de tegenzin ook is, hij zal het naar behoren moeten doen. Ook voor de scholing geldt, dat hij een inspanningsverplichting heeft vanwege de (financiële) investering die ze vraagt. Wat bedoeld was als oplossing, zorgt zo voor een nieuw probleem. Het gebrek aan gezonde werkprikkels blijft, maar de stress groeit, waardoor de negatieve prikkels van binnenuit (veroorzaakt door boosheid, ergernis, wanhoop etc.) ook toenemen.

Naast de toenemende stress is er het groeiende gevoel van uitzichtloosheid en de angstaanjagende opeenstapeling van taken en klussen. Ook dan is de kans groot dat je fysieke en mentale bouwwerk uit balans raakt met als gevolg dat de aanvankelijke dreiging van bore-out voor een burn-out kan zorgen of zelfs voor een combinatie van beide.

 UIT BALANS - VAN BURN-OUT NAAR BORE-OUT

 

In elk gesprek dat ik erover voer, merk ik dat Burn-out en Bore-out twee broers zijn die voor veel verwarring zorgen. Dat de symptomen op elkaar lijken, draagt daar zeker aan bij. Dat je in beide gevallen flink uit balans bent, ook. Maar de verschillen zijn groter en de ziektes kunnen ook nog makkelijk in elkaar overlopen. Allereerst: van burn-out naar bore-out.

Mensen die tijdens hun werk burn-out raken, gaan vaak door een moeizaam en langdurig proces om weer de oude te worden en hun werk (eventueel in gewijzigde vorm) weer aan te kunnen. Doordat ze te lang achter elkaar te veel van zichzelf vroegen, te weinig pauzes namen en te weinig ontspanning zochten, zijn ze fysiek en mentaal uitgeput. Als ze het bijltje er noodgedwongen bij neergooien, is er eerst de noodzaak van rust, rust en nog eens rust. Hun conditie en hun zelfvertrouwen moeten weer langzaam herstellen en dat vraagt tijd. Wat in maanden of jaren is misgegaan, lost zich niet op in dagen of weken. Het beetje energie dat ze af en toe hebben, kunnen ze het best besteden aan activiteiten waar ze plezier in hebben.

 

Hopelijk is er aanvankelijk een vangnet van familie, vrienden en kennissen om op terug te vallen, snel daarna is er de noodzaak van professionele hulp. Natuurlijk willen ze herhaling voorkomen en dus is het nodig om anders te leren functioneren dan daarvoor. ‘Nee’ zeggen, hun grenzen bewaken, luisteren naar hun lijf en naar waar ze echt behoefte aan hebben. Zichzelf op de eerste plaats zetten, want alleen wie goed zorgt voor zichzelf, heeft ruimte om te zorgen voor anderen. De zoektocht naar de oorzaken brengt hun waarschijnlijk o.a. naar hun jeugd, toen ze hun belemmerende gedragspatronen ontwikkelden. Een moeizaam proces van vallen en opstaan.

 

Zodra ze zich sterk genoeg voelen en hun bedrijfsarts (indien van toepassing, anders de huisarts) groen licht geeft, kunnen ze weer langzaam aan het werk. Enkele uurtjes per week, dan enkele dagen. Wat ze geleerd hebben tijdens coaching zo goed mogelijk in praktijk brengen. Hun gezondheid en welbevinden bewaken. Maar de angst voor herhaling zit diep. Ze zijn er zich goed van bewust dat ze zich hopeloos overtild hebben en moeten niet denken aan herhaling.

 

Daardoor bestaat de kans dat ze doorschieten. Voortaan niet te veel maar juist te weinig van zichzelf vragen. Interessante uitdagingen uit de weg gaan uit angst ze niet aan te kunnen. Zichzelf de noodzakelijke gezonde werkprikkels onthouden. Op safe spelen. Wie dat niet in de gaten heeft en te lang en te veel op de rem staat, loopt zo het risico op dezelfde klachten als eerst. Maar nu wijzen ze niet op een burn-out, maar op een bore-out.

 

Behalve de klachten is er dan de verwarring. Want hoe kunnen de symptomen terugkomen, als je je totaal anders gedragen hebt?

 

 VIJF PUNTEN OM OVER NA TE DENKEN...

Over bore-out bestaan nogal wat misverstanden. Als het fenomeen beter (h)erkend wordt, komt er waarschijnlijk meer begrip voor de mensen die ermee te maken hebben. Vijf misverstanden in het kort:

1. Bore-out is een soort Burn-out. De klachten zijn bij deze ziektes inderdaad vrijwel hetzelfde, maar de oorzaken verschillen. Bij burn-out is dat chronische en langdurige overprikkeling en gebrek aan rust en ontspanning, iemand met bore-out klachten heeft juist langdurig te weinig (gezonde) (werk)prikkels gehad. Bij burn-out spreken we van ‘afgebrand’, bij bore-out van ‘uitgedoofd’. Omdat de oorzaak anders is, dienen begeleiding en behandeling ook te verschillen.

2. Alleen kantoorpersoneel loopt risico op bore-out. Vroeger noemde men bore-out de ‘ambtenaarsziekte’. Nu werken niet alle ambtenaren op kantoor, maar de twee vooroordelen raken wel aan elkaar. Inmiddels is duidelijk dat bore-out niet gebonden is aan beroep, geslacht, begaafdheid of leeftijd. Iedereen kan ermee te maken krijgen.

3. Wie klaagt over verveling op z'n werk, is eigenlijk te lui en te ongeïnteresseerd om zich in te spannen. De mensen die ik sprak voor mijn boeken, waren zeker niet lui en ongeïnteresseerd. Hun werk was van dien aard dat het hun niet lukte zich ervoor te interesseren en te motiveren. Ze wilden juist meer uitgedaagd worden en de kans krijgen hun ambities, competenties, kennis en vaardigheden in te zetten om hun bedrijf vooruit te helpen.

4. Dan ga je toch wat anders doen! Over het idee dat je een bore-out altijd moet aanpakken door meteen te gaan solliciteren, schreef ik enkele weken geleden. Vaak is de ultieme oplossing inderdaad om iets te zoeken wat beter bij je past. Maar om die stap te kunnen zetten, moeten vaak veel hindernissen overwonnen worden, waardoor hij dan te lang wordt uitgesteld. Soms is het makkelijker om de oplossing eerst dichter bij huis te zoeken.

5. Het is toch fijn om het rustig aan te kunnen doen. Waarom zou je je uitsloven? Voor een keer is het zeker fijn om het niet te druk te hebben. Maar als je elke dag te weinig te doen hebt, gaat dat beslist vervelen. Bovendien bestaat er niet alleen 'n kwantitatieve bore-out (bij chronisch te weinig werk), maar ook 'n kwalitatieve. Dan heb je (meer dan) genoeg werk, maar past het je niet. Het is bijv. te makkelijk, te saai, je hebt er te weinig invloed op, hebt een onredelijke werkgever en/of onaardige collega’s. Onder zulke omstandigheden kun je zelfs zowel bore-out als burn-out raken.

Ken jij nog meer misverstanden over bore-out, dan hoor ik ze graag. De juiste informatie is ‘n belangrijke voorwaarde voor meer begrip, een betere erkenning, meer openheid en het voorkomen van ziekte. Bore-out is helaas net zo ‘normaal’ als burn-out. Hoog tijd dat we dat gaan inzien!

 ‘EN TOCH ZUL JE IN ACTIE MOETEN KOMEN!’

De vorige keer vroeg ik om begrip voor mensen met bore-out klachten, die niet meteen gaan solliciteren. Daar zijn nl. nogal wat redenen voor. Wie die tekst gemist heeft, kan hieronder  terecht.

Het artikel werd en wordt nog steeds gelezen en van reacties voorzien. ‘Eindelijk iemand die het begrijpt!’ hoor ik sommigen zuchten. En echt, ik begrijp het, ik heb immers zelf in zo'n situatie gezeten. 

Maar de hele tijd wachtte ik ook op de kritische vraag die ik nu zelf maar stel: ‘Moet je dan maar blijven zitten waar je zit en het werk dat je zo tegenstaat, blijven doen?’ Want dan is mijn antwoord: Nee, om de dooie dood niet, tenminste als je een beetje lol in je leven wilt houden en niet ziek wilt worden.

Dat mensen beseffen dat de weerzin in hun werk en de fysieke en psychische klachten die ze hebben, verband met elkaar (kunnen) houden, is natuurlijk een belangrijke voorwaarde om in actie te komen. Of als ze onverklaarbaar gedrag vertonen dat ze niet kennen van zichzelf. Dat verband is er wel degelijk en net zoals bij een burn-out kunnen die symptomen behalve in ziekte ook in een depressie ontaarden.

Dat moet je dus zeker voor zijn! Daarom is het belangrijk om te achterhalen wat de oorzaken zijn. Zitten die vooral in de bovenstroom? Is je werk te makkelijk voor je, of juist te moeilijk? Is er te weinig afwisseling? Wordt er geen beroep gedaan op je verantwoordelijkheid en je zelfstandigheid? Vervelende collega's, een onredelijke werkgever?

Je kunt dan misschien eerst binnenshuis je licht opsteken. Kan je teamleider helpen of kun je taken ruilen met een collega? Of ben je beter op je plek bij een loopbaanbegeleider, een begeleider voor hoogbegaafde en/of hoogsensitieve mensen, een kerntalentenanalist? Zij kunnen samen met jou uitzoeken waar jij behoefte aan hebt, wat je het beste kunt doen en of dat haalbaar is. Dan hoef je echt niet meteen te solliciteren…

Zit je probleem vooral in de onderstroom? In het gedrag dat je hebt ontwikkeld door ouderlijke boodschappen in je jeugd of nog eerder? Durf je niet voor jezelf op te komen? Durf je er niet op te vertrouwen dat er een oplossing is? Wil je wel wat anders, maar stel je de zoektocht voortdurend uit? Voel je zoveel schuld en/of schaamte, dat je je probleem maar liever voor je houdt?

Dat nu zo ineffectieve gedrag was waarschijnlijk het meest nuttige op het moment dat je het aanleerde, maar is het dat nog? De omstandigheden zijn anders en de tijd is dat ook. Als je aan de slag wilt met dat soort problemen, kun je naar mijn idee het best aankloppen bij een systemisch coach. Maar tot wie je je ook wendt, je moet iets doen, want blijven zitten waar en zoals je zit is geen optie. Je wilt toch niet ziek worden?!