EEN SYNDROOM, EEN FENOMEEN OF EEN ILLUSIE?

Op 4 september was de officiële presentatie van mijn boek ‘De stille kracht van twijfel. Je kracht vinden in je gevoel een bedrieger te zijn'.

Ik legde o.a. uit waarom ik spreek van een bedriegersfenomeen en niet van een syndroom, zoals ik dat hier ook al heb gedaan. Een syndroom is iets blijvends, een fenomeen hoeft er slechts tijdelijk te zijn.

Dat laatste geldt ook voor bedriegersgevoelens. Ze zitten diep, zijn nog dieper geworteld, maar kunnen verdwijnen. Een schadelijk denkpatroon dat je jezelf als heel jong kind hebt aangeleerd, omdat dat toen je beste optie leek, kan veranderen. Onder gewijzigde omstandigheden hoeft het niet meer nodig te zijn je toevlucht te nemen tot een overlevingsstrategie die later tegen je is gaan werken. Het kost moeite, vraagt om een prijs, misschien heb je er hulp bij nodig, maar het is mogelijk.

Er is dus hoop voor mensen met bedriegersgevoelens en dat wil ik benadrukken.

Maar mijn term ‘fenomeen’ stuit op weerstand. Hij klinkt minder krachtig dan syndroom. Ik vind ‘bedriegersfenomeen’ zelf ook niet pakkend klinken, maar het is te omslachtig om steeds te praten over ‘mensen die zich een bedrieger voelen’, wat ik het liefste zou doen, omdat dat de kern is van de zaak, Wat dan wel?

Een van de aanwezigen bij de boekpresentatie stelde ‘bedriegersillusie’ voor. Dat klinkt pittiger, vind ook ik. De persoon in kwestie denkt dat hij een bedrieger is, maar dat is hij niet. Het is dus een illusie.

Toen ik er nog eens over nadacht en erover sparde met een van de andere aanwezigen, kwamen er toch weer vraagtekens. Is ‘illusie’ echt ’n goed alternatief?

Het heeft iets van een nevelgordijn, alsof informatie opzettelijk aan het zicht wordt onttrokken. De persoon in kwestie denkt zich anders voor te doen dan hij is (een illusie) en verbergt dat voor anderen (nog een illusie).

Als je dat benadrukt in het gekozen label, kan dat onprettig voelen voor zo iemand. Alsof hij ervan beschuldigd wordt anderen tekort te doen, terwijl hij juist zichzelf tekortdoet. Zo wordt zijn schuld- en/of schaamtegevoel versterkt, terwijl het hem zou helpen, als hij die gevoelens af kon schudden. Hij worstelt met het probleem en weet zelf niet hoe hij het kan laten verdwijnen, zoals een illusionist dat wel kan.

Alles welbeschouwd, vind ik ‘fenomeen’ zo gek nog niet.

Wie een betere naam weet voor dit verschijnsel, mag het zeggen…!