Boreout, je kunt het maar beter wel serieus nemen!

Enkele maanden geleden verscheen in een landelijk dagblad een aardig artikel over boreout. Ik wil er verder geen details van vermelden, omdat ik de erin geïnterviewde dames niet (opnieuw) in verlegenheid wil brengen. Behalve de positieve reacties, die ze er ongetwijfeld op kregen, trof ik een tijdje erna op internet namelijk reacties aan, waar de honden geen brood van lustten. Kwetsend, neerbuigend en vooral ook sceptisch. Vervuld van een enorme hoeveelheid twijfel, of het allemaal zo erg als beschreven kon zijn. Eigenlijk was het niet eens twijfel, maar de overtuiging dat het nergens op sloeg. Dat er een soort modeverschijnsel beschreven werd, een lachwekkende rage, een luxe probleem.

Ik vroeg me af, hoe mensen dat doen: niet gehinderd door de nodige kennis van zaken of  eigen ervaring, andere vertellen, dat wat zij beweren, te belachelijk voor woorden is. Dat ze mede namens al die anderen schromelijk overdrijven en zich ontzettend aanstellen.

Hoe zoiets kan gaan, stelde ik vast op mijn Facebookpagina, toen ik enkele weken geleden een verhaal plaatste over het thema “jongeren en burnout”. Het bewuste verhaal,  “Jonglerend door het leven”, staat al in mijn eerdere boek over faalangst. De reacties logen er niet om.  Er was iemand, die zich afvroeg of Facebook niet beter “gewone, gezonde” mensen kon sponsoren en iemand, die me tot drie keer toe vertelde, dat ik “niet wist wat oorlog was”, dat “vechten in Srebrenica pas erg was” en dat vergezeld van een hoop schuttingtaal. Ook meldde iemand, dat zijn driejarige dochter burnout was. Burnout komt weliswaar op steeds jongere leeftijd voor, maar ik heb me toch even afgevraagd, hoe serieus ik dit moest nemen.

Intussen begint het me aardig te lukken  het verschijnsel boreout in beeld te krijgen. Hoe het proces verloopt, met welke fysieke en psychische klachten de bewuste personen te maken hebben, hoe het komt dat ze de situatie vaak zo lang verduren en wat het fenomeen met hun kan doen op langere termijn. Let wel: ik heb het niet over mensen, die zich tijdens het werk af en toe een beetje vervelen, maar er de dagen erna weer vol tegenaan kunnen gaan. Ik heb het over mensen, die dag in dag uit bijna niets te doen hebben, of permanent zo weinig geboeid  worden door hun werk, dat het hun totaal niet kan motiveren. Combinaties zijn er ook natuurlijk. Belangrijk is om te weten, dat dit een langdurige, chronische situatie betreft, die zich zelfs jaren voort kan slepen.

Dat kan zich op alle niveaus en tijdens alle soorten werkzaamheden afspelen. Mensen verschillen gelukkig zo van elkaar, dat voor vrijwel alle soorten werk  werknemers te vinden zijn, die het enthousiast en gemotiveerd doen, terwijl andere er nog niet aan moeten denken. Een tijdje geleden maakte ik een praatje met de postbezorger, die ik reeds vaker bij de voordeur had gezien. Het regende al een tijd pijpenstelen, zijn haren dropen onder zijn capuchon en het kostte hem grote moeite om de post met zijn verkleumde vingers enigszins droog in de brievenbussen te stoppen. Nadat ik hem van deur tot deur had zien lopen, kwam hij even uitblazen onder het afdak bij mijn huis en ik vroeg hem, toen ik mijn post uit de brievenbus haalde, of hij niet enorm baalde van zijn taak. Hij keek me stomverbaasd aan en ik zag aan zijn stralende ogen, dat hij het meende, toen hij antwoordde: “Welnee, mevrouw, ik ben de hele dag lekker buiten, ben mijn eigen baas en als ik eerder klaar ben, mag ik naar huis. Tijdens het fietsen kan ik fijn nadenken en soms”, zo voegde hij er nog aan toe, “kan ik gezellig kletsen met de klanten”.

Het was duidelijk, dat  de regen hem niet deerde, dat hij het prima naar zijn zin had en dat hij van dit werk niet boreout zou raken, terwijl ik daar tijdens datzelfde werk beslist risico op zou lopen. Mensen moeten doen, wat bij hun past, waar ze blij van worden, het gevoel van hebben ertoe te doen en tevreden door thuis komen.

Is dat laatste niet het geval, bestaan je werkuren uit sleur en verveling en zijn je dagen  een voortdurend gevecht met de traag voortkruipende wijzers van de klok, dan is de kans dus groot, dat je op den duur ziek wordt. Dat is inderdaad heel anders als oorlog voeren in Srebrenica, een bezigheid waar ik nauwelijks een voorstelling van heb, maar dat is ook appels met komkommers vergelijken!

Maar als het kan gebeuren, dat de stress door  verveling je met hartklachten in het ziekenhuis doet belanden, dat je ook jaren later nog slaapproblemen kunt hebben, dat er zo’n grote aanslag op je lichaam en geest wordt gedaan dat je (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt wordt verklaard, dat je vertrouwen in jezelf en de rest van de mensheid zo’n knauw krijgt, dat het nog nauwelijks goed kan komen, dan moet het fenomeen boreout serieus worden genomen. Helemaal, omdat je als leek niet eens in de gaten hebt, dat het je overkomt. Het is er, voordat je er erg in hebt en dan is het een enorme klus om het weer terug te draaien.

Maar aan de oorzaken, zoals de lege werkuren, de chronische sleur en verveling, de situatie waarin mensen (ver) onder hun niveau moeten werken, of werk moeten doen, wat hun ligt noch bevalt, is wel wat te doen. Door eerlijke vacatures uit te schrijven, door open kaart te spelen tijdens sollicitatiegesprekken, door werknemers serieus te nemen in functionerings- en voortgangsgesprekken,  hun feedback op hun werk ter harte te nemen en er effectieve acties op te zetten, door meer te kijken naar de werknemers, hun behoeftes en potenties en minder naar de productiecijfers. Door in de media aandacht te besteden aan boreout, waardoor het fenomeen een grotere bekendheid krijgt en uit de taboesfeer wordt gehaald. Door als onwetenden zo’n artikel  belachelijk denken te moeten maken een nieuw exemplaar te produceren, net zolang totdat ook de grootste cynici geloven, dat ze deze ziekte serieus moeten nemen.

Want welk bedrijf is gebaat bij werknemers, die zich dood zitten te vervelen en zich dientengevolge terugtrekken in zichzelf en zich op geen enkele manier meer met de organisatie en het werk kunnen verbinden? Die afhaken en zelfs ziek worden?  Dat is niet in het belang van het bedrijf, maar zeker niet in het belang van die mensen!