Hoe verveling ook leuk en nuttig kan zijn!

“Vijf redenen om je ouderwets te vervelen,” kopte een artikel van GGZ-nieuws*, dat ik online volg. Ik moest goed kijken, of ik las wat ik dacht te lezen, maar het klopte echt.

In het bewuste artikel wordt duidelijk gemaakt, waarom het ‘goed’ is je af en toe stierlijk te vervelen.

In mijn kruistocht tegen verveling op het werk, waar mijn volgende boek over gaat, was ik bijna vergeten, dat verveling soms helemaal niet negatief hoeft te zijn en ik besefte hiervoor een pas terug te moeten zetten.

Een flink aantal passen zelfs, naar het moment waarop ik het woord ‘boreout’ voor het eerst hoorde, een jaar of  drie geleden. Het fenomeen ‘verveling’ associeerde ik toen nog met min of meer verwende kinderen, die ondanks zeeën van vrije tijd en goed gevulde speelgoedkisten niet kunnen bedenken wat te doen.

“Mam, ik verveel me zo!” was de landerige tekst, die mijn moeder vroeger ook van mij nogal eens te horen kreeg. Meestal was ze dan bezig met een huishoudelijke klus of met haar naaiwerk. Toen ik een jaar of vijftien en ouder  was,  reageerde ze in de trant van: “Prima meid, wil jij dan de badkamer en de wc even voor me schoonmaken, dan kan ik hier doorwerken?” of  “Er staat nog een emmer boontjes voor de inmaak. Wil jij die dan even schoonmaken en snipperen?” Eerder in mijn leventje pleegde ze op te staan, me bij mijn schouders vast te pakken en me naar de speelkamer (ja, die hadden we!) te dirigeren met de woorden: “Ga daar dan maar eens kijken, wat je allemaal kunt doen!”

En er was genoeg te doen. Die hele kamer lag vol met speelattributen van mij en mijn jongere broer, die gedurende veel verjaardagen en Sinterklaas- en Kerstfeesten verzameld waren. Dus in principe hoefde ik maar te kiezen.

Maar ik wilde daaruit niet kiezen: ik wilde me vervelen! Niet weer diezelfde pop aan- of uitkleden, een kleurplaat binnen de lijntjes vullen en nog minder wilde ik met het springtouw naar buiten om ‘lekker’ te springen. Ik wist meestal wel al snel wat ik wel wilde, maar kwam daar pas achter langs de lijn van de verveling.

Vaak kostten de dingen die ik bedacht geld en dat was bij ons thuis maar in zeer beperkte mate aanwezig. Maar aan het begin van een vakantie kreeg ik soms toch wat ik wilde: esbit blokjes om ‘echt’ (onder begeleiding van mijn moeder) te kunnen koken op mijn fornuisje, een paar knotten wol om een vestje te breien voor mijn pop, of een lap stof en wat lapjes vilt en borduurgaren om een klederdrachten wandkleed te maken met bijdragen uit de hele wereld. Soms zorgde de speelkamer ook wel voor inspiratie. Dan zette ik mijn poppen en beren op een rijtje voor het schoolbord en ging ‘juf’ spelen, of ik nam mijn schepjes en emmertjes mee naar buiten om in een modderplas ‘gehaktballetjes’ te draaien. Passies manifesteren zich vaak al op jonge leeftijd!

Verveling kan je motiveren om een zinvollere activiteit te ontplooien, volgens het bewuste GGZ-artikel, dat deze stelling weer heeft van psycholoog, Wijnand van Tilburg, die dat zei in de Volkskrant. Ook is er een aantal gezondheidsvoordelen aan verveling verbonden, aldus de psycholoog. Je eerdere (gebrek aan) activiteit voldoet niet aan een natuurlijke behoefte aan prikkels en  dat is een signaal om jezelf uit een zinloze routine te halen. Als je jezelf daar succesvol uit weet te trekken, maakt dat je creatiever, waardoor je je kalmer en gelukkiger voelt, wat goed is voor je persoonlijke ontwikkeling, je concentratie en je zelfvertrouwen.

Deze vijf gezondheidsredenen in aanmerking genomen, is het ook meteen weer duidelijk, waardoor een boreout tijdens en ten gevolge van werkomstandigheden zo schadelijk kan zijn.

Het meest fundamenteel in dit rijtje is m.i. het aspect ‘creativiteit’. Het is belangrijk voor je brein om af en toe te ‘niksen’, omdat je juist dan de meest inspirerende ideeën kunt krijgen. Je af en toe vervelen is dus helemaal niet erg, integendeel. Je vrije geest kan zich dan even met iets anders bezig houden en al zijn creatieve vermogens benutten.

Als die creativiteit dan vervolgens ook gehonoreerd wordt en een goede uitweg kan vinden, is het effect van verveling alleen maar positief.

En daar zit ‘m de crux: als de periodes van ‘niksen’ eerder regel dan uitzondering zijn, je creatieve vondsten steeds de kop in worden gedrukt en je er geen kant mee uit kunt, maakt dat je allesbehalve kalm en gelukkig, wordt je persoonlijke ontwikkeling alleen maar  afgeremd en worden je concentratie en zelfvertrouwen steeds kleiner.

Alle reden dus om het fenomeen ‘boreout’ serieus te nemen. Af en toe even freewheelen tijdens je werk is prima, maar als je dagen, weken, maanden en soms zelfs jaren zo goed als niets (zinnigs en uitdagends) te doen hebt, is dat uiteindelijk funest voor je  welbevinden en gezondheid.

 

*Vijf redenen om je ouderwets te vervelen/www.ggznieuws.nl/26-8-2020