IMPOSTERSYNDROOM,
EEN VLAG DIE DE LADING NIET DEKT…
'Hoe heet het thema ook weer?’ hoor ik vaak van mensen met wie ik het eerder over mijn boek had. Het woord ‘bedriegersfenomeen’ beklijft niet zo goed en dat het meer bekend staat als ‘impostersyndroom’ werkt verwarrend. ‘Impostorsyndroom’, het Engelse woord voor bedrieger is impostor met een o.
Ik noteerde die term in mijn boek alleen, als ik verwees naar boektitels en in citaten. Zelf verkies ik 'bedriegersfenomeen'. Wil je weten waarom?
Ten eerste kies ik voor Nederlandse woorden, als er bruikbare bestaan. Een ‘impostor’ is een bedrieger of oplichter. Prima woorden, ook omdat 'impostor' minder gangbaar lijkt dan ‘fraud’ en ‘cheat’.
Ook is er geen syndroom in medische zin. Alle symptomen van een ziekte vormen samen een syndroom. Denk aan het syndroom van down. Iemand met downsyndroom heeft een lichte tot ernstige, verstandelijke beperking en vaak ook fysieke problemen. Mensen met downsyndroom ontwikkelen zich trager. De problemen worden veroorzaakt door een extra chromosoom in de cellen van hun lichaam.
Het syndroom van Guillain-Barré is een aandoening van het zenuwstelsel, een auto-immuunreactie, met toenemende spierzwakte en spierverlamming als gevolg.
Doordat er sprake is van een structurele, fysieke oorzaak kun je van zo'n syndroom niet ‘genezen'. Iets in het lichaam functioneert niet adequaat, waardoor de symptomen ontstaan en blijven.
Bij het bedriegersfenomeen is geen sprake van een lichamelijke oorzaak. Het is een schadelijk gedachtenpatroon dat maakt, dat iemand er niet op durft te vertrouwen dat zijn prestaties het resultaat zijn van zijn eigen kwaliteiten. Dat maakt dat hij iemand die hem een compliment maakt, niet vertrouwt of in ieder geval vindt dat hij dat compliment niet verdient. Hij had immers alleen maar geluk of het toeval heeft hem geholpen. Maar hij meldt dit niet en gaat schuil achter zijn masker.
Bij iemand met downsyndroom of het syndroom van Guillain-Barré zouden de symptomen op een onbewoond eiland net zo aanwezig zijn als tussen de mensen. Die symptomen zijn niet afhankelijk van de sociale omgeving.
Dat ligt anders bij het bedriegersfenomeen. Om te ontsnappen aan die nare gedachten trekken veel mensen die er last van hebben zich graag terug. Zonder anderen om hen heen kunnen ze zichzelf zijn, hoeven ze de schijn niet op te houden en kunnen ze hun maskers afzetten.
Omdat het geen ziekte is en je je met de juiste hulp wel degelijk van deze denkpatronen kunt bevrijden (en omdat ik kies voor Nederlandse woorden), vind ik de term bedriegersfenomeen beter dan impostersyndroom.
